100 Jaar Horror - 1916 (Verdens Untergang)

We zijn aangekomen bij 1916 en dit keer was het niet alleen een probleem een horrorfilm te vinden, de uiteindelijk gekozen film bleek eigenlijk niet eens horror te zijn. Wel is het de eerste film met een speeltijd die in de buurt komt van wat we tegenwoordig gewend zijn. En ik moet zeggen dat ik er toch wel een beetje tegenop zag, een stomme film van bijna honderd jaar geleden van 77 minuten, want wat ik tot nu toe gekeken heb was niet altijd even boeiend en dat waren ook nog kortere films. Maar ach, ik ben ook nog steeds bezig met de eerste jaren van deze (zelf opgelegde) uitdaging en er zullen ongetwijfeld nog films volgen waar ik nog nooit van gehoord heb en die me zullen verbazen. Laten we het hopen want dat is één van de redenen dat ik dit doe.

Verdens Untergang (Vertaald: Het einde van de wereld) begint met een introductie van alle karakters die er toe doen in de film en deze introductie is karakteristiek voor de rest van de film, vrij simpel en to the point. Althans met betrekking op hoe het verhaal visueel gebracht wordt, want ik ben geen kenner van de stomme film maar ik denk dat de regisseur meer te zeggen had met dit verhaal dan men gewoon was in die tijd.

Als de introductie achter de rug is begint de film in een klein mijndorpje waar twee zusters zich opmaken om te gaan dansen. (Ik vreesde alweer voor het ergste want de vorige film die ik keek voor 100 Jaar Horror bestond voor een derde uit dansen en daar zat ik niet nog een keer op te wachten.) Dina, de verloofde van twee, ontmoet de rijke zakenman Stoll uit de stad die haar het hof maakt waarbij gelijk de toon gezet is. Hij vraagt haar er met hem vandoor te gaan nar de stad want "zij is toch veel te mooi om onder dit soort mensen te leven". Dina hoeft hier niet lang over na te denken want de aan haar beloofde rijkdom doet haar haar verloofde vergeten als sneeuw voor de zon en dezelfde avond nog knijpt ze er tussen uit.

Het is drie jaar later en Stoll's neef Professor Wiseman ontdekt een komeet die wel eens op koers kan liggen de aarde te raken. Dit gerucht komt uit en uiteraard ontstaat er enige paniek, vooral op de aandelenmarkt waar Stoll in tegenstelling tot alle anderen goedkoop inkoopt. Na een debat van wetenschappers blijkt dat inderdaad de komeet voor een grote ramp zal gaan zorgen maar de wetenschappers zijn erover eens dit niet naar buiten te brengen om massale paniek onder de bevolking te voorkomen. Stoll weet Wiseman echter te overtuigen hem wel de uitkomst te vertellen, en ondanks dat de werkelijke uitkomst laat Stoll in een krant vermelden dat het allemaal maar vals alarm was. De rust keert weder, de aandelenmarkt hersteld zich waardoor Stoll de slag van z'n leven slaat. Z'n plan is gelukt.

Hierna gaan Stoll en Dina terug naar het mijndorpje want Stoll denk in de mijn een goede schuilplaats te hebben gevonden voor de aankomende ramp. Natuurlijk valt de terugkeer van het stel niet zo goed bij Flint,  de oude verloofde van Dina en die trommelt dan ook een menigte op om Stoll er van langs te geven. Hier krijgen ze echter niet de kans voor want Dina's vader kan de confrontatie met zijn dochter niet aan gaat van z'n stokje, op een manier zoals ze alleen kunnen in de stomme film. Niet veel later overlijd hij zelfs van de shock.

Het stel is weinig onder de indruk van alle drama en besluiten een feest te geven voor al hun rijke vrienden en te vieren dat zij de wereld weer zullen opbouwen. De arbeiders in het dorpje hebben inmiddels wel door dat het waarschijnlijk hun laatste avond is en gaan verhaal halen bij de feestende aristocraten wat uitmond in een heus vuurgevecht tussen beide groepen. Dina overleefd de aanval niet en Stoll vlucht de mijn in, achterna gezeten door Flint. Inmiddels is de komeet de dampkring binnengedrongen en regent het brokstukken wat, zeker voor die tijd, best fraai in beeld wordt gebracht! Door de komeetinslagen komen er echter gassen vrij in de mijn en ook Flint en Stoll leggen het loodje.

Ondanks dat het dorp in puin ligt en overstroomd is zijn er nog overlevenden. De priester van het drop leeft nog en hij bevrijdt Dina's zuster Ella uit een benarde positie en brengt haar in veiligheid. Na het rampgeweld lijken dit ellenlange scenes en deze hadden van mij wat korter gemogen. We krijgen fraaie beelden te zien van een uitgebrand dorp en je vraagt je af hoe deze beelden tot stand zijn gekomen want dit ziet er allemaal zeer authentiek uit en niet als een filmset uit 1916! Hetzelfde geld overigens voor de beelden van een overstroomd dorp.

Eenmaal in veiligheid ziet Ella dat in tegenstelling tot alle gebouwen in het dorp de kerk nog fier overeind staat en ze luid de kerkklok, een man die de ramp ook heeft overleefd komt op het geluid af en ze vallen elkaar in de armen.

Dat de kerk als enig gebouw nog overeind staat na de ramp en de priester één van de weinige overlevenden is lijkt een overduidelijke boodschap, het geloof en de kerk zijn de steunpilaren waar vanuit de samenleving weer opgebouwd kan worden. En dat de gehoorzame en vrome zuster het overleefd samen met een hardwerkende visserman lijkt dit te ondersteunen. Of dat de door hebzucht gedreven aristocraten (en de uit jaloezie handelende arbeiders?) het niet overleefden.Wel raar is dat Ella en de visserman de hele film geen rol speelden tot het einde.

De boodschap wordt niet door je strot gedrukt en het maakt dus ook niet veel uit of je jezelf kunt vinden in deze gedachte. Zoals al gemeld in de introductie had ik moeite met het vinden van een horrorfilm uit dit jaar en ik dacht dat Verdens Untergang er nog het meest bij in de buurt zou komen, maar dit is absoluut geen horrorfilm. De eerste helft van de film laat zich nog best omschrijven als een drama waarna het overgaat in een science fiction, maar nog meer een rampenfilm. Een hele vroege voorloper van de film 2012 zeg maar.

De film wordt met weinig flair en sfeer gebracht en slechts een enkele keer worden we verrast met een fraai belichte of sfeervol shot (in de mijn of het verwoeste dorp). Dus erg bondig maar met genoeg tempo en verhaal om toch te boeien, de meeste tijd althans want het duurt toch best lang voordat de ramp zich aandiende (want stiekem was dat waar ik het meest benieuwd naar was). De special effects zijn natuurlijk erg gedateerd, zo blijft de komeet mooi op dezelfde plek staan in de lucht als de camera beweegt. Maar tijdens de ramp zijn de effecten soms uitermate effectief en was ik positief verrast. Het acteerwerk was een stuk meer ingetogen dan wat ik tot nu toe gezien heb van deze stomme films en voor mij dus ook beter te doen, al moest ik wel even lachen als iemand weer zijn vuist ophefde naar de komeet.

Jammer dat dit geen horrorfilm is want het was tot nu toe wel de leukste film die ik zag voor de 100 Jaar Horror film uitdaging.

Score: 
 

Bekijk hier de volledige film!